Marburg và Ebola là nhóm filovirus, vi rút gây ra xuất huyết, suy đa cơ quan và tỷ lệ tử vong cao. Chẩn đoán bằng xét nghiệm hấp thụ miễn dịch liên kết enzyme (ELISA), PCR hoặc kính hiển vi điện tử. Điều trị là hỗ trợ. Các biện pháp cách ly và kiểm dịch chặt chẽ là cần thiết để ngăn chặn sự bùng phát.

1) VIRUS MARBURG LÀ GÌ?

Virus Marburg và Ebola là các filovirus riêng biệt nhau nhưng gây ra các bệnh tương tự lâm sàng đặc trưng bởi các cơn sốt xuất huyết và thoát mao mạch. Nhiễm virus Ebola có độc tính hơn một chút so với virus Marburg.

2) Các chủng virus Ebola

• Vi-rút Zaire Ebola.
• Virus Sudan Ebola.
• Vi rút Ebola rừng Tai (trước đây là vi rút Ebola Côte d’Ivoire [rừng Tai nằm ở Côte D’Ivoire]).
• Virus Bundibugyo Ebola.
• Virus Reston Ebola (có ở Châu Á nhưng không gây bệnh ở người).

3) Lịch sử bùng phát virus Marburg và Ebola

Hầu hết các vụ bùng phát virus Marburg và Ebola trước đây đều có nguồn gốc từ vùng cận Sahara. Các vụ bùng phát trước đây ít gặp và rải rác; chúng đã được chặn lại một phần. bởi vì chúng xảy ra ở các khu vực biệt lập. Sự lây lan sang các khu vực khác, khi nó xảy ra, thường là kết quả của việc du khách trở về từ Châu Phi. Tuy nhiên, vào năm 1967, một cơn sốt xuất huyết Marburg nhỏ xảy ra ở Đức và Nam Tư trong số những nhân viên phòng thí nghiệm, những người đã tiếp xúc với mô từ khỉ xanh nhập khẩu.

Vào tháng 12 năm 2013, một vụ bùng phát virus Ebola lớn bắt đầu ở vùng nông thôn Guinea (Tây Phi). Sau đó lan rộng đến các khu vực đô thị đông dân ở Guinea và lân cận Liberia và Sierra Leone. Lần đầu tiên được công nhận vào tháng 3 năm 2014. Đến nay đã có tới hàng ngàn người và tỷ lệ tử vong khoảng 59%. Những người bị nhiễm bệnh đã lây lan virus Ebola sang Nigerria, châu Âu và Bắc Mỹ. Các trường hợp của Ebola tiếp tục xảy ra trong những tháng đầu năm 2016; Sierra Leone cuối cùng đã được tuyên bố là không có Ebola vào tháng 3 năm 2016, Guinea, vào tháng 5 năm 2016 và Liberia vào tháng 6 năm 2016.

Năm 2017, một vụ dịch nhỏ đã được báo cáo ở một vùng xa của Cộng hòa Dân chủ Congo (DRC). Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tuyên bố chấm dứt đợt bùng phát dịch này vào ngày 2 tháng 7 năm 2017 . Vào tháng 5 năm 2018, một đợt bùng phát khác đã xảy ra ở DRC . Việc kiểm soát diễn ra phức tạp bởi sự phân bố rộng rãi của các vụ án trên khắp 3 tỉnh và sự hiện diện của hàng chục nhóm nổi dậy vũ trang thù địch. Việc xác định trường hợp và truy tìm liên hệ rất khó khăn. Các trung tâm điều trị được thành lập và có đội ngũ nhân viên y tế trong nước và quốc tế.

Vào cuối năm 2019, cả Hoa Kỳ và Liên minh Châu Âu đã phê duyệt vắc xin Ervebo® [rVSV-ZEBOV] giúp chấm dứt dịch bệnh này vào tháng 6 năm 2020. Một loại vắc xin thứ hai, vắc xin 2 liều được gọi là Ad26.ZEBOV/MVA-BN-Filo, đã được phê duyệt và đưa vào sử dụng sau đó. Vào tháng 6 năm 2020, một đợt bùng phát Ebola thứ hai xảy ra, lần này là ở tỉnh Equateur, và kết thúc vào tháng 3 năm 2021. Một đợt bùng phát nhỏ xuất hiện trở lại ở Bắc Kivu và nhanh chóng kết thúc..

4) Lây truyền virus Marburg và Ebola

Lây nhiễm qua tiếp xúc với các loài động vật hoang dã mang mầm bệnh:

• Hầu hết các trường hợp liên quan đến việc tiếp xúc với động vật linh trưởng không phải là người ở châu Phi cận Sahara. Vectors và nguồn bệnh không được biết chính xác, mặc dù virus Marburg đã được nhận diện ở loài dơi, và các trường hợp đã xảy ra ở những người tiếp xúc với loài dơi (ví dụ trong các mỏ hoặc hang động).
• Sự bùng nổ virus Ebola liên quan đến việc tiêu thụ thịt từ động vật hoang dã ở những vùng bị ảnh hưởng (thịt rừng) hoặc súp làm từ dơi. Nhiễm virus Ebola và Marburg cũng xảy ra sau khi xử lý các mô từ động vật bị nhiễm bệnh.

Sự lây truyền từ người sang người:

• Sự lây truyền từ người sang người xảy ra qua da và niêm mạc màng nhày với chất dịch cơ thể (nước bọt, nôn mửa, nước tiểu, phân, mồ hôi, sữa mẹ, tinh dịch) của người có triệu chứng nhiễm bệnh hoặc hiếm từ động vật linh trưởng không phải người.
• Con người không bị nhiễm trùng cho đến khi họ phát triển các triệu chứng. Triệu chứng và dấu hiệu tồn tại ở những bệnh nhân sống sót trong chừng mực cần thiết để phát triển một phản ứng miễn dịch hiệu quả. Thông thường, những bệnh nhân còn sống sót sẽ loại bỏ hoàn toàn virus và không còn truyền virus. Tuy nhiên, vi-rút Ebola có thể tồn tại ở một số địa điểm đặc quyền miễn dịch (mắt, não, tinh hoàn). Loại vi rút này có thể xuất hiện trở lại từ các vị trí này và gây ra di chứng muộn hoặc tái phát và nghi ngờ lây truyền qua đường tình dục từ những người còn sống đến cá thể nhạy cảm.

Hiện tại vẫn chưa có vaccine để dự phòng và thuốc điều trị đặc hiệu virus Marburg. Đa phần người bệnh chỉ được hỗ trợ nâng đỡ, bù điện giải hoặc truyền máu khi bệnh nhân có tình trạng xuất huyết. Thời gian ủ bệnh của bệnh virus Marburg trong vòng 3 tuần.

“Để phòng tránh virus này, người dân cần phát hiện sớm, tránh tiếp xúc với các loài động vật hoang dã có khả năng nguy cơ mang mầm bệnh, đặc biệt là dơi ăn quả, tránh ăn sống thịt động vật hoang dã. Khi tiếp xúc với những người nghi ngờ mắc bệnh, người đi từ các nước Tây Phi về, nghi ngờ nhiễm virus cần đến cơ sở y tế sớm để khám và chẩn đoán” – TS. Thắng khuyến cáo

Tel: +84 (028) 3911 5315 – (028) 3931 2889

Hotline: 1900 1856

100-102-102A-104-106-108 Trương Định, P.9, Q.3, TP.HCM